Oleh : Dr. Zailani Khuzaimah

Di Malaysia dan negara-negara membangun yang lain akses kepada kawasan hutan agak sukar dan maklumat hutan tidak mencukupi. Remote sensing dalam bidang perhutanan adalah sangat berharga dan ia telah menjadi penting kerana keupayaannya untuk mengumpul data dari kawasan yang besar dan keupayaan untuk menjana maklumat. Dalam erti kata lain, teknologi remote sensing menawarkan maklumat yang boleh dipercayai penting untuk pengurusan hutan dan inventori.

Hutan paya bakau mempunyai ekosistem yang penting dan nilai sosio-ekonomi kepada manusia. Pokok bakau menyediakan kayu untuk pembinaan, kayu api, dan arang, tiang memancing, pulpa dan penyamakan. Di seluruh dunia, anggaran bakau meliputi kawasan di antara 180, 000 dan 200,000 km2. Sementara itu, jumlah kawasan hutan bakau di Malaysia ialah 0.58 juta hektar, di mana 0.10 juta hektar terdapat di Semenanjung Malaysia, 0.34 juta hektar di Sabah dan 0.14 juta hektar di Sarawak.

Kajian ini telah membangunkan satu model untuk menilai kesan bakau akibat daripada gangguan terhadap ekosistem literal bakau menggunakan teknologi spatial. Untuk menyiasat variasi dalam ekosistem bakau sebagai tindak balas kepada perubahan guna tanah semasa aktiviti ekonomi dan untuk memberikan maklumat yang berguna dan nasihat untuk pembuat dasar berkenaan dengan pembangunan mampan. Kajian ini adalah untuk memberikan pemahaman yang lebih baik tentang hubungan antara perubahan gunatanah tanah dan ancaman biodiversiti dalam hutan bakau.

Hutan bakau adalah ekosistem penting yang menyediakan nilai sosio-ekonomi kepada manusia. Walaupun nilai yang besar mereka, paya bakau mempunyai salah satu kadar tertinggi degradasi habitat global, iaitu kira-kira 1% daripada kawasan yang sedia ada setiap tahun. Malah, nilai dan ekosistem perkhidmatan sosioekonomi bakau sebagai produk semulajadi yang dipandang ringan. Perkhidmatan yang disediakan oleh ekosistem bakau sering diabaikan oleh proses yang berterusan penerokaan hutan bakau. Ini adalah satu sebab utama mengapa pemuliharaan ekosistem ini bukanlah satu alternatif yang popular. Oleh itu, objektif utama kajian ini adalah untuk menilai perubahan dalam hutan bakau dan penilaian perkhidmatan ekosistem mereka. SPOT 5 imej tahun 2000 dan 2010 telah digunakan untuk analisis pengesanan perubahan. Indeks tumbuh-tumbuhan seperti NDVI dan AVI dan teknik pengelasan tidak berselia di gunakan dalam pemprosesan imej. Dalam usaha untuk mendapatkan nilai daripada kesan sosio-ekonomi daripada perubahan bakau dan ancaman biodiversiti, (ESV) model penilaian perkhidmatan ekosistem telah digunakan. Keputusan menunjukkan bahawa jumlah nilai perkhidmatan ekosistem hutan bakau yang sedia ada adalah RM1,901,859.84. Nilai per unit kawasan adalah kira-kira RM 1,650.92 / ha. Jumlah nilai untuk lain-lain kawasan ialah RM161, 33.2 (tanah tanaman) dan RM3,107,500 (air), masing-masing. Ia adalah jelas bahawa Hutan Simpan Bakau Sungai Merbok ini adalah sangat penting bagi ekologi pantai, di mana orientasi ekosistem bakau adalah besar dan berfungsi untuk menyediakan perkhidmatan penting untuk masyarakat. Ia juga memainkan peranan penting dalam menyediakan keseimbangan ekologi alam sekitar pantai.

Kerugian berlaku di pelbagai peringkat (landskap, ekosistem, spesies, dan gen), skala ruang (tempatan serantau), dan dimensi (pemandu biofizikal, penyebab proksimal dan pemacu manusia sosial). Ia adalah jelas bahawa Hutan Simpan Bakau Sungai Merbok ini adalah sangat penting bagi ekologi pantai, di mana orientasi ekosistem bakau adalah besar dan berfungsi untuk menyediakan perkhidmatan penting untuk masyarakat. Ia juga memainkan peranan penting dalam menyediakan keseimbangan ekologi alam sekitar pantai. Penggunaan data remote sensing dan GIS sebagai alat untuk menilai biodiversiti dan perlindungan tanah dan perubahan indeks klasifikasi bergabung dengan model ekosistem untuk penilaian impak ekonomi di landskap hutan bakau, mengenal pasti hubungan di antara tahap gangguan dan jenis proses pemecahan dalam kawasan kajian, dan untuk membangunkan metodologi yang boleh membenarkan integrasi proses perubahan guna tanah dan perubahan alam sekitar dalam membuat keputusan; dengan strategi dalam konteks biologi pemuliharaan dan pengurusan hutan mapan di landskap / dalam peringkat komuniti.

Tarikh Input: 05/10/2018 | Kemaskini: 05/10/2018 | ainzubaidah